Katılım Bankacılığı Nedir? 10 Adımda Öğrenin
Katılım bankacılığı faizsizlik ilkesine uygun olarak çalışan bir bankacılık sistemidir. Katılım bankacılığının Türkiye’de olduğu kadar dünyada da çeşitli örnekleri vardır.
İslami ve geleneksel değerleri destekleyen modern bir bankacılık sistemi arıyorsanız, katılım bankacılığı ihtiyaçlarınızı tam anlamıyla karşılayabilir.
1. Katılım Bankacılığı Nedir?
Katılım bankacılığı, İslam’ın ruhu, ahlakı ve değer sistemi ile uyumlu olan ve bu ilkelerle yönetilen faizsiz bir bankacılık sistemidir.
Katılım bankacılığı sistemi, her daim “faizsizlik” ilkesine uygun bir şekilde çalışır. Katılım bankaları, kâr ve zarara katılma prensibine göre fon toplayarak ortaklık, ticaret ve finansal kiralama gibi yöntemlerle fon kullanımı sağlar.
2. “Katılım” Kelimesi Ne Anlama Geliyor?
Katılım bankacılığındaki “katılım kelimesi, aslında katılım bankalarının faaliyetini net bir şekilde özetliyor. Bu kelime, faaliyette bulunulan bankacılık türünün kâr ve zarara katılma ilkesine dayalı bir bankacılık sistemi olduğu anlamına geliyor.
3. Katılım Bankacılığı Nasıl Çalışır?
Katılım bankacılığı sisteminde faiz yoktur, ancak kâr ve zarar ortaklığı vardır. Katılım bankaları, tasarruf sahiplerinden toplanan fonları (paraları), faizsiz finansman ilkeleri kapsamında sanayi ve ticarette değerlendiriyor. Bu değerlendirmeler sonrası oluşan kâr ve zarar tasarruf sahiplerine dağıtılıyor.
4. Toplanan Fonlar Nasıl Kullanılır?
Tasarruf sahiplerinin Türk lirası, döviz ya da altın gibi kıymetli maden şeklinde vadeli hesaplarda toplanan fonları, bireysel finansman, kurumsal finansman destekleri ve finansal kiralama şeklinde kâr-zarar ortaklığı kapsamında değerlendiriliyor.
5. Katılım Bankacılığı ile Mevduat Bankacılığı Arasındaki Fark Nedir?
Katılım bankacılığı ile mevduat bankacılığı genel olarak birbirlerine ziyadesiyle benzer sistemlere sahiptir. Fakat bu iki tür bankacılık sisteminin fon toplama ve toplanan bu fonları kullandırma yöntemleri faklıdır.
Mevduat bankacılığı sisteminde faiz vardır. Fonlar (mevduatlar) faizle toplanır ve yine bu sistemde faiz karşılığında ödünç para verilir.
Katılım bankacılığı söz konusu olduğunda durum farklıdır. Faiz yasaktır. Katılım bankacılığı sisteminde kâr ve zarara ortak olma şeklinde fon toplanır. Toplanan bu fonlar ortaklık, ticaret, finansal kiralama gibi esaslara göre kullandırılır.
6. Katılma Hesaplarına Dağıtılan Kâr Payı Nasıl Belirleniyor?
Kâr veya zarara katılma hesaplarında dağıtılan kâr, bu hesaplardaki fonların kullandırılması sonucunda oluşan kâr durumuna göre dağıtılıyor.
Katılma hesaplarındaki fonlar, para cinsine göre Türk lirası ve döviz havuzlarında toplanıyor. Fon kullanmayı talep eden müşteriye, talepte bulunduğu para cinsi ve vade tercihine göre daha önceden oluşturulan fon havuzundan, ihtiyaç duyduğu malın peşin bir şekilde alınıp vadeli satımı akabinde finansman sağlanıyor. Böylece benzer işlemler sonucu oluşan kârlar, günlük olarak katılma hesaplarına paylaştırılıyor.
7. Katılım Bankaları Hiç Zarar Ediyor mu?
Katılım bankacılığı sisteminde bankalar elde ettikleri kârların önemli bir kısmını mal alım-satımı şeklinde gerçekleşen finansmanlardan sağlıyor.
Örnek vermek gerekirse, katılım bankaları bir malı 250 liraya alıp vadeli 275 liraya satarak 25 lira kâr elde ediyor. Banka zararına satış yapmadığı için de zarar etmiyor. Türkiye Katılım Bankaları Birliği, “Katılım Bankacılığı Nedir” başlıklı tanıtım kitapçığında bankaların ancak sattığı malın bedelini tahsis edemeyeceği durumlarda zarar edebileceğini belirtiyor.
8. Türkiye’deki Hangi Bankalar Katılım Bankacılığı Alanında Faaliyet Gösteriyor?
Türkiye’de katılım bankacılığı alanında faaliyet gösteren altı banka bulunuyor. Dilerseniz şube sayılarına göre karşılaştırma yaptığımız katılım bankaları hangileri yazısını inceleyebilirsiniz.
Kuveyt Türk, Vakıf Katılım, Albaraka Türk, Ziraat Katılım, Türkiye Finans ve EmlakBank Türkiye’de faaliyet gösteren katılım bankaları arasında yer alıyor.
9. Katılım Bankacılığı Gerçekten İslam’a Uygun mu?
Katılım bankacılığı İslami kurallara uygun bir çerçevede faaliyet göstermek adına oluşturulmuş bankacılık sistemi olarak bilinir. Bu bankalar, faizsiz bankacılık ilkelerine uygun bir şekilde faaliyet göstermek için oluşturdukları uzman danışma kurullarından destek alıyor.
Katılım bankalarının danışma kurulları ilgili bankanın faaliyetlerini inceliyor ve faizsiz bankacılık ilklerine uygun olup olmadığını sürekli bir şekilde denetliyor.
10. Dünyada Katılım Bankacılığının Başka Örnekleri Var mı?
Katılım bankacılığı özellikle İslami bankacılık olarak da biliniyor ve evet, katılım bankacılığının dünyada başka örnekleri de var.
HSCB, Citibank, Union Bank of Switzerland ve Islamic Bank of Britain gibi kuruluşların, faizsiz bankacılık ilkesine göre çalışan birimleri bulunuyor.