Ödenmeyen Banka Borcuna Hapis Cezası Verilir mi?

Kredi veya kredi kartı borcu ödenmezse hapis cezası var mı, borçtan dolayı hapis cezası kalktı mı ve kredi borcundan hapse girilir mi gibi soruların cevapları borçlular tarafından merak ediliyor.

Borç yükü altına giren tüketicilerin bir hayli merak ettikleri bu konu hakkında inanılması güç bir bilgi keşmekeşi var. Bu durum borçları gecikmeye düşen ve hatta icra takibi bile başlatılmamış borçluların avukatlık bürolarınca aranıp, “borcunuzu ödemezseniz hapis cezası alırsınız” gibi birtakım yanlış söylemlerinden kaynaklanıyor.

Bilinmesi gerekiyor ki, borcu kesinleşerek kayda geçmiş ve hakkında icra takibi başlatılmış olsa bile, borçlarını ödeyemeyen ya da ödemeyen borçlulara hapis cezası verilmiyor ancak bazı durumlarda bu ceza söz konusu olabiliyor. Peki, ödenmeyen borçlara hangi hallerde hapis cezası veriliyor?

Hangi Hallerde Borçlulara Hapis Cezası Verilir?

Anayasa’nın “Suç ve Cezalara İlişkin Esaslar” başlıklı 38 inci maddesi, “Hiç kimse, yalnızca sözleşmeden doğan bir yükümlülüğü yerine getirememesinden dolayı özgürlüğünden alıkonulamaz.” der. Anayasa’da belirtilen bu maddenin hükmü, açık ve nettir.

Bu maddeye göre, hiçbir kimsenin, sırf sözleşmeden doğan bir yükümlüğü yerine getiremediği için özgürlüğünden alıkonulması mümkün değildir. Söz gelimi, mesela banka kredi sözleşmesinde yer alan yükümlülüğü yerine getirmeyip borcunu ödemeyen bir kimse bu nedenden kaynaklı olarak hapis cezası almaz.

Bununla birlikte, mal beyanında bulunmama veya ödeme şartlarının ihlali gibi hallerden dolayı işlenen suçlar borçluların hapis cezası almalarına neden olabilmektedir. Bu durumların ne ifade ettiğini ve borçlular için ne anlama geldiğini detaylı olarak bir inceleyim.

Borçlunun Mal Beyanında Bulunmama Suçunu İşlemesi

Borçluların mal beyanında bulunmamaları hali bir suç teşkil ediyor ve hapis cezası söz konusu olabiliyor. Bu durum İcra ve İflas Kanunu’nun 74 üncü maddesinde şöyle açıklanıyor:

Mal beyanı, borçlunun gerek kendisinde ve gerek üçüncü şahıslar yedinde bulunan mal ve alacak ve haklarında borcuna yetecek miktarın nevi ve mahiyet ve vasıflarını ve her türlü kazanç ve gelirlerini ve yaşayış tarzına göre geçim membalarını ve buna nazaran borcunu ne suretle ödeyebileceğini yazı ile veya şifahen icra dairesine bildirmesidir.

Burada dikkat edilmesi ve borçluların bilmesi gereken önemli bir husus var.

Haklarında icra takibi başlatılmamış ve icra takibi kesinleşmemiş olan borçlular mal beyanında bulunmama suçunu işlememiş kabul ediliyorlar. Yani bu suçu işlemiş olmak için borçluların haklarında icra takibi başlatılmış ve başlatılan bu icra takibinin kesinleşmiş olması gerekiyor.

Alacaklıların talep etmesi halinde, mal beyanında bulunmayıp bu suçu işleyen borçlular için, mal beyanında bulununcaya kadar hapis cezası verilebiliyor. Bu süre üç ayı geçemeyeceği gibi borçlular mal beyanında bulunduklarında hapis cezaları da düşüyor.

Borçlunun Taahhüdü İhlal Suçunu İşlemesi

Borçluları en çok ilgilendiren ve etkileyebilecek hallerden biri taahhüdün ihlali başka bir deyişle ödeme şartlarının ihlalidir. Zira bu suçu işlemiş olanların hapis cezası almaları söz konusu olabiliyor.

Taahhüdü ihlal İcra ve İflas Kanunu’nun 111 inci maddesinde şu şekilde karşımıza çıkıyor:

Borçlu alacaklının satış talebinden evvel borcunu muntazam taksitlerle ödemeyi taahhüt eder ve birinci taksiti de derhal verirse icra muamelesi durur. Taksitlerden biri zamanında verilmezse icra muamelesi ve süreler kaldığı yerden devam eder.

Taahhüdü ihlal, yetkili merciiler eşliğinde yapılan borç ödeme sözünden kaynaklanmaktadır. Kesinleşen borç ve icra takibinin ardından borçlarını ödeme taahhüdünde bulunan borçluların, taahhütte bulunduktan sonra haklı herhangi bir sebepleri olmaksızın ödeme yapmamaları ya da ödeme yapmayı durdurmaları bu suçun işlendiği anlamına gelmektedir.

Örneğin, hakkında icra takibi başlatılan bir borçlu, icra takibinden sonra borcunu ödemek için yetkili merciler eşliğinde taahhütte bulur ve borçlarını ödeyip bunu yerine getirmezse taahhüdü ihlal suçunu işlemiş olacaktır.

Basında, “Borcu yüzünden hapse girdi” şeklinde sıkça karşılaştığımız haberler de çoğu zaman taahhüdü ihlal suçundan kaynaklanmaktadır.

Taahhüdü ihlal suçları için alacaklıların talebi üzerine borçlulara hapis cezası verilebilmektedir. Ek olarak, bir borçtan dolayı borçlunun tazyik hapsinin süresi üç ayı geçemez.

Banka Borcu Ödenmezse Muhtemel Süreç Nasıl İşler?

Banka borcu ödenmezse, borçlular ne yazık ki günden güne tacize varabilecek düzeyde bir telefon trafiği ile karşı karşıya kalabiliyorlar.

Bankalar ilk aylarda telefon, SMS ve e-posta gibi yolları kullanarak borçlulara borç hatırlatmasında bulunmaya başlıyor. Bir süre sonra nazik üsluplu borç hatırlatma çağrıları yerini daha sert üsluplara bırakıyor ve net bir şekilde “borcunuzu ödeyin” deniliyor.

Borçluların burada dikkat etmeleri gereken en önemli nokta ödenmeyen borçların ne kadar süre geciktiğidir. Eğer borç 90 günlük gecikmeye girmemişse ve borçlunun bu borcu ödemesi mümkünse banka ile yapılandırma ya da erteleme isteme gibi talepler üzerinde görüşülerek orta yol aranabilir.

Gecikmeye düşen borç bireylerin kredi notunu düşüreceği ve gelecekteki finansal ilişkilerini olumsuz etkileyeceği için orta yol bularak borcun bir şekilde ödenebilmesi en sağlıklı yaklaşım olacaktır.

Ödenmeyen borç 90 günlük süreyi çoktan geçmişse ve borçlular tarafından borcun ödenmesi mümkün değilse, borçluların bu süreçte herhangi bir ödeme taahhüdünde bulunmamaları önem arz edecektir. Zira ödeme sözünde bulup ödeme yapmama yukarıda açıkladığımız taahhüdü ihlal suçuna neden olacaktır ki, bu suçun işlenmesi durumunda hapis cezası söz konusu olabilmektedir.

Baştan sona özetlemek gerekirse, borçluya yalnızca borçlu olması ve borcunu ödememesi nedeniyle hapis cezası verilmez fakat borçlu mal beyanında bulunmadığı takdirde ya da yetkili merciler eşliğinde ödeme taahhüdünde bulunup bunu yerine getirmediğinde hapis cezası alabilmektedir.